Konuk Yazılar

  • Yazı Büyüklüğü A(-) A(+)
  • Paylaş

Eczanelerin gerçek zararı taşıma zararı mı?

İlaç üreticilerin eczaneler üzerinden kamu kurumlarına yaptığı ıskontolar ve eczacıların “taşıma zararı” itirazları

SSK’lı hastaların serbest eczanelerden ilaç almasına yönelik yapılan çalışmalar sürecinde, 14.12.2004 tarihinde, Maliye Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve TEB arasında bir protokol imzalandı. Bu protokol gereğince, ilaç üreticileri, kamu kurumlarına, 10.02.2005 tarihinden itibaren, ek indirim uygulamaya başladı. Bu indirim, protokolde yazıldığı gibi; üretici tarafından, ecza depolarına kendi satış fiyatı üzerinden uygulandı. Ecza depoları da kendi satış fiyatları üzerinden, eczanelere indirim yaptılar. Eczaneler de etiket fiyatından indirim uyguladılar.

Bu protokol Türk Eczacılar Birliği ile SGK arasında yaşanan restleşme ve uzlaşamama nedenlerinin hep başında yer aldı.
 
Türk Eczacılar Birliği bu indirimden vazgeçilmesini, bunun yerine ilaç fiyatlarının o oranda indirilmesini talep etti. İlaç üreticileri ise Türkiye’nin uygulamış olduğu referans fiyat sisteminin Avrupa Ülkeleri tarafından da takip edildiğini, Türkiye’de uygulanacak bu ek fiyat düşüşünün, diğer Avrupa Ülkelerinde de uygulamaya gireceğini ve bir sarmal oluşturacağını, bu nedenle fiyat düşüşünün yapılmaması gerektiğini savundular.
 
TEB tarafından imzalanan bu protokolden, eczacıların kaybı oluştuğu, yine TEB tarafından iddia edildi ve oluştuğu söylenen bu kayba “taşıma zararı” adı verildi. Bu kaybın telafisine yönelik, bir önceki protokol (2009 protokolü) döneminde; Sağlık Bakanı, Çalışma Bakanı, Maliye Bakanı ve TEB Arasında bir ön protokol imzalandı. Tam protokol yürürlüğe girecekken kamu kurumları ve SGK bu anlaşmadan geri adım attı.
 
1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu ve 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu, beşeri tıbbi ürünlerin fiyatını belirleme yetkisini Sağlık Bakanlığı’na vermiştir. Toptan ve perakende fiyatın belirlenmesi yetkisi de Sağlık Bakanlığı’na aittir. Bu yasalar gereğince 06.02.2004 tarihinde (Sağlık Bakanlığı’nın 21/01/2004 yazısı üzerine) Bakanlar Kurulu Kararı ile ilaç fiyatlarının belirlenmesine yeni esaslar getirildi (Beşeri İlaçların Fiyatlandırılmasına Dair Karar). İlaç fiyat düşüşleri de bu karar sonucunda gerçekleşmektedir. Bu karar neticesinde 2004 yılına kadar sürekli enflasyonun üzerinde artış gösteren ilaç fiyatları bu tarihten sonra “bazı Eczacı Odalarının iddiasının aksine” sürekli düşüş eğilimine girdi. Adı geçen kararda yapılan son değişikliklerin neticesinde, 04 Aralık 2009 tarihinde ilaç fiyatları %40’lar seviyesinde düştü.
 
Eczacıların hastaya vermiş olduğu ilaçtan ne kadar kar edeceği yine yukarıda adı geçen kararla belirlendi ve eczacı karlılığı ile ilgili son düzenleme 14.01.2009 tarihinde karara bağlandı ve 17.01.2009 tarihli Resmi Gazete’de yayınlandı. Bu karar gereğince üretici fiyatları üzerine eklenecek ecza depoları ve eczane kar oranları aşağıdaki gibidir. Ayrıca Beşeri İlaçların Fiyatlandırılmasına Dair Kararda değişiklik taleplerinin Sağlık Bakanlığı’nca yapıldığı unutulmamalıdır.

Üretici Fiyatı Üzerinden
 
Ecza Deposu Karı(%)
Eczacı Karı(%)
10 TL/ye kadar olan kısmı için (10 TL dahil)
9
25
10-50 TL arasında kalan kısmı için (50 TL dahil)
8
25
50-100 TL arasında kalan kısmı için (100 TL dahil)
7
25
100-200 TL arasında kalan kısmı için (200 TL dahil)
4
16
200 TL üstünde kalan kısmı için
2
12
Tablo 1- Ecza Deposu ve Eczacı Kar Oranları

Bu tabloda verilen bilgilerde KDV eklenmemiştir. Tüm hesaplamalar yapıldıktan sonra ayrıca KDV eklenecektir. Birçok eczacı, kar oranını, etiket fiyatı üzerinden hesaplanıyor gibi algılamaktadır. Oysa fiyatlar (Maliye Bakanlığı’nın tüm hesaplamalarında olduğu gibi) alış fiyatı üzerine eklenen kar ile bulunmaktadır.
 
Tablo 1’e göre aşağıdaki tabloda çeşitli fiyat kademelerinde ilacın etiket fiyatı ve eczacı karlılık oranları verilmiştir;
 

Sıra No
Üretici Satış Fiyatı
(KDV Hariç)
Ecza Deposu Satış Fiyatı (KDV Hariç)
Eczacı Satış Fiyatı (KDV Hariç)
%8 KDV Dahil Etiket Fiyatı
Alış Fiyatına Göre Eczacı Karı (%)
Satış Fiyatına Göre Eczacı Karı (%)
1
10.00
10.90
13.63
14.72
25.00
20.00
2
50.00
54.10
67.63
73.04
25.00
20.00
3
74.21
80.00
100.00
108.00
25.00
20.00
4
100.00
107.60
134.50
145.26
25.00
20.00
5
200.00
211.60
255.14
275.55
20.58
17.07
6
500.00
517.60
597.86
645.69
15.51
13.42
7
1,000.00
1,027.60
1,169.06
1,262.58
13.77
12.10
8
1,500.00
1,537.60
1,740.26
1,879.48
13.18
11.65
9
2,000.00
2,047.60
2,311.46
2,496.38
12.89
11.42
Tablo 2- Üretici fiyatına göre örneksel olarak depocu fiyatı, eczacı etiket fiyatı ve eczacı kar oranları.

Şimdi tartışma noktasına gelelim. Üreticiler kamuya yapacakları indirimleri, depocuya satış fiyatı üzerinden yapmaktadır. Depocu da eczacıya kendi satış fiyatından indirim yapmaktadır. Eczacı ise, indirimi, etiket fiyatı üzerinden yapmaktadır. Bu durumda kağıt üzerinde eczacının yaptığı indirim rakamsal olarak daha büyük olmaktadır. Kamu kurumları ise; TEB’in indirimin fiyatı yansıması taleplerinden yola çıkarak, bu indirim etiket fiyatının aşağı düşürülmesi şeklinde görüldüğünde, eczacının herhangi bir kaybının olmadığını, bu durumda TEB’in talebinin, eczacı karlılığının gizli artışı anlamına geleceğini ifade etmektedirler.
 
Şimdi aşağıdaki tablolarda süreci izlemek bize ışık tutacaktır. Hesaplamada Tablo 2’de verilen 3 no’lu satırdaki değerler kullanılacaktır.

1
KDV Dahil Etiket Fiyatı
108.00
2
%8 KDV
8.00
3
KDV’siz Eczacı Satış Fiyatı
100.00
4
Eczacı Karı
20.00
5
Depocu Fiyatı
80.00
6
Üreticinin Kamu Kurum İndirimi (%23)
18.40
7
Eczacı Alış Fiyatı (KDV’siz)
61.60
8
Alış KDV’si
4.93
9
KDV Dahil Eczacı Alış Fiyatı
66.53
Tablo 3- 108.00 TL etiket fiyatlı bir ilacın eczacıya maliyet hesabı.
 

1
KDV Dahil Etiket Fiyatı
108.00
2
%8 KDV
8.00
3
KDV’siz Eczacı Satış Fiyatı
100.00
4
Üreticinin Kamu Kurum İndirimi (%23)
23.00
5
Üretici İndirimli Satış Fiyatı
77.00
6
%2.5 Eczacı İndirimi
1.93
7
KDV Hariç Eczacının SGK’ya Satış Fiyatı
75.07
8
%8 KDV(Eklenecek)
6.01
9
KDV Dahil Eczacının SGK’ya Satış Fiyatı
81.08
Tablo 4- 108.00 TL etiket fiyatlı bir ilacın en yüksek eczacı indirimi(%2.5) yapan bir eczacı tarafından SGK’ya satış fiyatı

 
TEB ile Kamu Kurumları arasında ihtilaf, Tablo 3’te 6. satır ile Tablo 4’teki 4. satırda verilen indirim rakamının farklı olmasından çıkmaktadır.
 
Birde TEB’in ilk başlarda itiraz etmiş olduğu ve normal vatandaş ile kamu kurumlarına iki farklı fiyatlı ilaç satışının durdurulması talebinin gerçekleşmesi durumunda eczacının ilacı kaç liraya alacağını görmek gerekmektedir.
 

1
Mevcut KDV Dahil Etiket Fiyatı
108.00
2
%23 Fiyat Düşüşü Olursa Yeni Etiket Fiyatı
83.16
3
%8 KDV
6.16
4
KDV’siz Eczacı Satış Fiyatı
77.00
5
Eczacı Karı
15.40
6
Depocu Fiyatı
61.60
7
Alış KDV’si
4.93
8
KDV Dahil Eczacı Alış Fiyatı
66.53
Tablo 5- 108.00 TL etiket fiyatlı bir ilacın fiyatının %23 düşürülüp, üreticiden kaynaklı kamu kurum indiriminin durdurulması durumunda, eczacıya maliyet hesabı.

 
1
Mevcut KDV Dahil Etiket Fiyatı
108.00
2
%23 Fiyat Düşüşü Olursa Yeni Etiket Fiyatı
83.16
3
%8 KDV
6.16
4
KDV’siz Eczacı Satış Fiyatı
77.00
5
%2.5 Eczacı İndirimi
1.93
6
KDV Hariç Eczacının SGK’ya Satış Fiyatı
75.07
7
%8 KDV(Eklenecek)
6.01
8
KDV Dahil Eczacının SGK’ya Satış Fiyatı
81.08
Tablo 6- 108.00 TL etiket fiyatlı bir ilacın fiyatının %23 düşmesi ve SGK’ya üreticilerin indirim yapmaması durumunda eczacının SGK’ya satış fiyatı.
 
Yukarıdaki tablolardan çıkan sonuç; üretici kaynaklı kamu indirimine son verilip, bu indirimin parasıyla ilaç alan vatandaşları da etkileyecek şekilde ilaç fiyatlarına yansıtılması durumunda eczacı için bir şeyin değişmediğidir. Tablo 3 ve Tablo 5’te görüldüğü gibi eczacı ilacı her iki durumda da aynı fiyata almaktadır. Tablo 4 ve Tablo 6’da görüldüğü gibi de aynı fiyata satmaktadır.
 
Bu durumda TEB üretici kaynaklı kamu kurumlarına yapılan indirimin fiyata yansıması talebinden vazgeçmelidir. Aynı zamanda ilacı nakit parayla satan eczacıların genelde semt eczaneleri ve düşük cirolu eczaneler olduğu düşünüldüğünde, bu indirim adı geçen eczanelere yüksek kar olarak yansımakta ve bir sosyal denge sağlamaktadır.
 
Peki, eczacıların bu olaydan hiç zararı yok mudur?
 
Evet vardır. Firma indirim artışları yayınlandığı anda yürürlüğe girmektedir. Eczacı bir gün önce düşük indirimle aldığı ilacı, bir gün sonra daha yüksek indirimle kamu kurumlarına vermek zorunda kalmaktadır. Eğer SGK’nın dediği gibi; eczacının karının İlaç Fiyat Kararında belirlendiği, bunun arttırılmasının mümkün olmadığı gibi bir gerekçe ile ortaya çıkılmışsa, yine bu Bakanlar kurulu kararı gereğince eczacının karının düşürülememesi gerekir. Yani eczacının düşük indirimle aldığı ilacın, yüksek indirimle satılmasının da önüne geçilmesi gerekir. Bu durumda “Ne olacak bu seferde eczacı biraz az kazansın.” mantığından geri dönülmelidir.
 
Ayrıca, bazı ilaç üreticileri tarafından, İlaç Fiyat Kararında 45 günlük eczacıyı koruma süresi de kötü amaçla kullanılmaktadır. Üreticiler önce kamu indirim oranını arttırmakta, 45 gün sonra fiyat düşüşü talep edip, eczacının zararlarını karşılama taahhüdünde bulunmaktadır. Sonrada kamu indirim oranının eski haline gelmesini talep etmektedir. Zararının karşılanmasını talep eden eczanelere de 45 gün önce ilacın kamu kurum indiriminin arttığını, şimdi fiyatın düşmesi ile birlikte, kamu kurum indiriminin de düştüğünü bu durumda eczacının bir zararının olmadığını ifade etmektedirler. Ama zaten eczacı yapacağı zararı 45 gün önce yapmıştır.
 
Eczaneler yürüyen işletmelerdir. İlaç fiyat düşüşlerinde rafını boşaltması beklenemez. Vatandaşın ilacını alabilmesi için, en azından birer adet, rafında ilaç bulundurmalıdır. Yani şu süre sonuna kadar rafını boşalt talepleri gerçekçi değildir. Bunu bilen üreticilerin bazıları eczanelerin fiyat düşüş tarihinden belli bir süre önce aldığı ilaçları hiç satmamış kabul ederek buna göre zararının karşılanması yolunu seçmişlerdir. Bu durum İlaç Fiyat Kararında yapılabilecek düzenlemeye ışık tutmalıdır.
Bu yazı 9420 kez okundu

Yorum yazabilmek için üye girişi yapınız

  • SON SAYI
  • KARİKATÜR
  • SÖYLEŞİ
  • Şehir hastaneleri hakkında düşünceniz nedir?